zon

inleiding

De zon heeft mijn speciale belangstelling. Het is een object dat zeer uitgebreid waargenomen kan worden en dat iedere dag anders is. In mijn sterrenwacht neem ik de zon waar op verschillende manieren:

waarschuwing !!!!

Het waarnemen van de zon moet erg voorzichtig gebeuren. De zon straalt zoveel energie uit dat het gevaarlijk is om zonder speciale hulpmiddelen naar de zon te kijken.

Waarschuwing: kijk nooit, ook niet heel even of voorzichtig, zonder de juiste beschermingsmiddelen naar de zon. Uw oog kan daardoor onherstelbaar beschadigd worden!!!!

wit licht

De term wit-licht waarneming moet ruim genomen worden. In wit licht worden de zonnevlekken waargenomen. Vanwege de beschermende maatregelen die genomen moeten worden krijgt de zon vaak een kleur (afhankelijk van de toegepaste filters). Toch worden dit wit licht waarnemingen genoemd.

zonneprojectie

In de sterrenwacht wordt een zonnewaarneming gestart met een zonneprojectie. Op een waarneemformulier worden vlekken (zowel de kern als de penumbra) ingetekend. Hierna wordt een herschel-prisma achter de kijker geplaatst en wordt er per groep het aantal vlekken en het type groep vastgesteld. Wanneer vanuit het midden van de zon een lijn over de groep getrokken wordt, ziet u een getal staan: dit is het aantal getelde vlekken in die groep. De letters daarbij is de classificatie van de groep.
Soms worden de vlekken gefotografeerd met een webcam. Beide opnamen zijn gemaakt met behulp van de Philips ToU 840k op 26 oktober 2003.
De tellingen worden doorgegeven aan het SIDC en worden daar statistisch verwerkt. De waarnemingen worden ook doorgegeven aan de werkgroep zon.

Het is mogelijk om de zon te bekijken met een telescoop of zelfs prismakijker. Daarvoor richt u de kijker naar de zon (zonder er doorheen te kijken; let op de schaduw van uw instrument voor het richten op de zon). Achter de telescoop houdt u op enige afstand een velletje papier. Hierop zal een lichte vlek te zien zijn. Stel scherp en u ziet waarschijnlijk een scherp omrande witte schijf met daarop enkele vlekken. Dit zijn zonnevlekken. Door de afstand tussen kijker en scherm te veranderen kunt u de grootte van het beeld veranderen. Als u er bovendien voor zorgt dat er minder licht van uit de omgeving op uw scherm valt, dan zult u het nog veel beter zien. In de figuur hiernaast ziet hoe de zon op een scherm geprojecteerd wordt tijdens een bijeenkomst van de jongerenafdeling in Tilburg.

Soms is het mogelijk om zonder telescoop vlekken op de zon te zien. Daarvoor kunt u een donker lasglas gebruiken (zoals die gebruikt worden bij elektrisch lassen) of misschien hebt u nog een eclipsbrilletje dat u kunt gebruiken (let op de houdbaarheidsdatum). Als er grote zonnevlekken op de zon te zien zijn, dan lukt het op deze manier om die vlekken waar te nemen. Alleen de grote vlekken zijn met deze methode zichtbaar.

waterstoflicht

Als de witlichtwaarneming afgewerkt is, wordt een Lunt 80 of 60 mm gebruikt voor het intekenen van de protuberansen die aan de rand van de zon zichtbaar zijn. Meestal worden de protuberansen ingetekend en soms worden deze gefotografeerd met een webcam. Meer informatie over de protuberansenkijker: protuberansentelescoop.

magnetisme

Verstoringen op de zon kunnen verstoringen in het aardmagnetisch veld veroorzaken. Deze verstoringen worden gemeten en  geregistreerd. Deze worden gepubliceerd op het web bij de site van SAM. Ernstige verstoringen kunnen het noorderlicht (poollicht, Aurora Borealis) veroorzaken. Voor de recente metingen: magnetogram . De opname hiernaast is gemaakt tijdens het poollicht van 29 oktober 2003.